عنوان: چک الکترونیکی در حقوق ایران
مولف:
پیمان محمدزاده
وکیل پایه یک دادگستری
چک الکترونیکی در حقوق ایران
.
لطفاً: جهت سفارش این کتاب با شماره 09104051363 برهان بوک تماس حاصل فرمایید
پدیدار شدن تکنولوژی های مدرن، مراودات حقوقی و روش های پرداختی را متاثر ساخته و منظر نوینی از ارتباطات را به روی بشر گشوده است. امکان صدور و انتقال سند تجاری الکترونیکی، از یک سو، تقاضا را برای استفاده از این اسناد گسترش داده و از طرفی چالش هایی جدیدی را در خصوص قانون حاکم بر این اسناد در محیط الکترونیکی برای قواعد حل تعارض حقوق بین الملل خصوصی ایجاد نموده است. در بسیاری از کشورها قوانین جدیدی همچون قوانین نمونه آنسیترال در پاسخ به پیدایش ارتباطات الکترونیکی تصویب شده و قانونگذاران، سعی نموده اند با به کارگیری دو اصل برابری کاربری و بی طرفی رسانه‌ای بر این مشکل غلبه نمایند. اما باز هم ممکن است، ایراداتی در خصوص قانون حاکم در فضای الکترونیکی ایجاد شود و در جهت رفع این چالش، گرایش جهانی به سمت پذیرش اصل حاکمیت اراده به عنوان سیستم حقوقی حاکم بر این اسناد پدید آمده است. از آن جایی که ممکن است صدور، قبولی، ظهرنویسی و پرداخت یک سند تجاری در کشورهای مختلف صورت پذیرد باید دید در مورد هر کدام از این اعمال، قانون کدام کشور حاکم است.
بحث و موضوع اصلی این کتاب، بررسی نظام حقوقی سیستم چک الکترونیکی[1] و کاربردهای آن در تجارت و افزایش توان اقتصادی تجار می‌باشد. در این کتاب، نشان داده می‌شود که وجود این نوع ابزارهای پرداختی در خدمات نوین بانکداری الکترونیکی، سرعت و بهروری تجارت الکترونیکی را برای بازارهای در حال توسعه کشور، افزایش می‌دهد و بسیار مفید خواهد بود. لازم به ذکر است، با توجه به اینکه بر اساس قواعد حقوقی ایران، دو مفهوم عام و خاص از چک موجود است (چک در معنای عام بر اساس قانون تجارت که شامل همه نوع اوراق مالیی که با تعریف چک سازگار است و به امضا و تایید افراد رسیده باشد و چک در معنای خاص بر اساس قانون صدور چک در ایران که چک را منحصر به چک های خاص بانکی می کند)، نظر به اینکه بررسی چک الکترونیکی در معنای عام، بسیار گسترده و نیازمند بررسی های حقوقی و فنی بسیار زیادی است که امکان مطرح شدن در قالب یک کتاب آن هم با حجم پایین را ندارد، در این تألیف تنها معنای خاص چک، مد نظر قرار می گیرد و هرجا صحبت از چک به میان آمده است، منظور همان برگه یا اعتباری است که بانک ها صادر می کنند.
توسعه ی اقتصادی یکی از شاخص‌های مهم در مقایسه ی وضعیت کشورها با یکدیگر است. برای توسعه ی اقتصادی روش‌ها و مدل های گوناگونی در علم اقتصاد تعریف شده، که در اکثر آنها تلاش برای گسترش گردش مالی در جامعه، رواج تجارت، افزایش کسب و کارها، مورد توجه قرار گرفته اند. در میان این مفاهیم، کسب و کار، از مهم ترین شاخص ها محسوب می شود. امروزه، مفهوم کسب و کار، صرفاً خرید و فروش نیست، بلکه شامل تمامی اموری است که مردم روزانه با آن سروکار دارند.
در جوامع کوچک، کسب و کار به شیوه سنتی، با هزینه ی کم و قابل توجیه، امکان پذیراست. فاصله مکان های کسب و کار، در شهرهای کوچک، کم است و دسترسی به مدارس، دانشگاه ها، داروخانه ها، بازارها، نهادها، بانک‌ها، محل اشتغال و سایر مکان‌های کسب و کار دیگر، در زمان مطلوب امکان پذیر می‌باشد و خدمات سنتی می‌تواند جوابگوی کسب و کار مردم در شهرهای کوچک باشد. با رشد جمعیت و گسترش ابعاد زندگی شهری، کسب و کار سنتی، دیگر جوابگوی نیازهای مردم نیست و نمی‌تواند چالش‌های زندگی آنها را به اندازه ی قابل قبول رفع نماید، در نتیجه تولید کسب و کار به روش سنتی، نمی‌تواند در حد مطلوب جوابگوی نیازها و ضروریات زندگی مردم باشد. لذا جامعه به سمت فناوری‌های نوین حرکت می‌کند تا بتواند جوابگوی همه کسب و کارها، در زمان لازم و با کیفیت مطلوب باشد.
یکی از موثرترین فناوری ها در توسعه ی اقتصادی، فناوری اطلاعات می‌باشد. فناوری اطلاعات بر پایه ی سخت افزارهای الکترونیکی، نرم افزارها، شبکه‌ها و اینترنت، بنا شده و در حال گسترش است. تجارت الکترونیک، یکی از شاخه های فناوری اطلاعات است. در تجارت الکترونیکی، می‌توان بسیاری از کسب و کارهای سنتی پر هزینه را به کسب و کارهای الکترونیکی کم هزینه و بهینه، تبدیل نمود. کشورهای پیشرفته، با استفاده از تجارت الکترونیکی، بیشتر کسب و کارهای سنتی خود را به کسب و کارهای الکترونیکی تبدیل کرده اند. به موازات این تغییر، با آموزش و گسترش تجارت الکترونیکی، توانستند در کسب و کار، توسعه مطلوبی داشته باشند.
پرداخت الکترونیکی از مهمترین موضوعات تجارت الکترونیکی است. بانک ها مهمترین نهاد پولی هستند که ابزارهای مختلف پرداخت را ارائه می‌کنند. با توجه به اینکه بیشتر امور کسب و کار بسته به انجام عملیات پرداخت، مالی و بانکی است، معمولاً بانک ها پیش و بیش از سایر نهادها از فناوری‌های نوین در جهت توسعه استفاده می‌کنند. هر چه خدمات و ابزارهای پرداخت ارائه شده از طرف بانک ها بیشتر، کامل‌تر و امن‌تر باشد، پیاده سازی و تبدیل از کسب و کار سنتی به کسب و کار الکترونیکی، بهتر انجام می‌شود.
[1] Check Electronification